İzmir’de Yargıdan Emsal Niteliğinde Karar: İmar Cezası İptal Edildi

İzmir‘in Karabağlar ilçesinde, gecekondusuna yaptığı eklenti nedeniyle hem adli hem de idari para cezasıyla karşı karşıya kalan bir vatandaşın, belediye tarafından kesilen 980 bin TL’lik idari para cezası mahkeme tarafından iptal edildi. Bu tarihi karar, ‘aynı fiilden dolayı iki kez cezalandırılamama’ (non bis in idem) ilkesine dayanarak, benzer durumda olan binlerce vatandaş için emsal teşkil ediyor.

Yıkım Kararı ve Ağır Para Cezasıyla Başlayan Süreç

Olay, Karabağlar ilçesi Bozyaka Mahallesi’nde ikamet eden K.F. adlı vatandaşın mevcut konutuna izinsiz bir ekleme yapmasıyla başladı. Karabağlar Belediyesi’nin encümen kararıyla yapı hakkında yıkım kararı alınırken, aynı zamanda söz konusu eklenti için 980 bin TL tutarında bir idari para cezası kesildi. Belediye ayrıca savcılığa suç duyurusunda bulundu. Yargı süreci sonucunda, K.F. hakkında verilen hapis cezası para cezasına çevrildi.

Hukukun Üstünlüğü: ‘Non Bis In Idem’ İlkesi Devrede

Vatandaşın avukatı Mehmet Harun Elçi aracılığıyla idare mahkemesine taşıdığı davada, mahkeme evrensel hukuk prensiplerinden biri olan ‘non bis in idem’ ilkesine atıfta bulundu. Bu ilke uyarınca, bir kişinin aynı eyleminden dolayı birden fazla kez cezalandırılamayacağı belirtildi. Mahkeme, bu gerekçeyle Karabağlar Belediyesi’nin kestiği 980 bin TL’lik idari para cezasını hukuka aykırı bularak iptal etti. Bu karar, adli olarak cezalandırılan bir eylem için idari yoldan tekrar ceza kesilemeyeceğini net bir şekilde ortaya koydu.

Avukat Elçi’den Vatandaşlara Çağrı: ‘Dava Açmaktan Çekinmeyin’

Kararı değerlendiren Avukat Mehmet Harun Elçi, bu mahkeme kararının Türkiye’deki benzer durumda bulunan binlerce vatandaş için bir yol gösterici niteliğinde olduğunu vurguladı. Elçi, yaptığı açıklamalarda şu noktalara dikkat çekti:

• Evrensel bir hukuk ilkesi olan ‘non bis in idem’ gereğince, aynı eylemden dolayı iki kez cezalandırma yapılamaz.
• Türk Ceza Kanunu (TCK) madde 184 kapsamında imar kirliliğine neden olmaktan adli olarak cezalandırılan bir kişiye, idari yoldan ek ağır para cezaları kesilmesi hukuka aykırıdır.
• Mahkemeler, bu tür çifte cezalandırma uygulamalarını iptal etmektedir.

Mağduriyetlerin Önlenmesi ve Hukuk Devleti Vurgusu

Avukat Elçi, kaçak yapı yapan herkesin rant peşinde koşmadığını, özellikle dar gelirli vatandaşların yüz binlerce liralık cezalarla mağdur edilebildiğini belirtti. Bu nedenle, belediyeden encümen kararı tebliğ alan vatandaşların hukuki yollara başvurmaktan çekinmemesi gerektiğini ifade etti. Elçi, vatandaşlara seslenerek, kendilerine tebliğ edilen encümen kararlarına karşı idare mahkemelerinde iptal davası açmalarını önerdi. Aldıkları bu emsal niteliğindeki kararın, vatandaşların çifte cezalarla mağdur edilmesinin önüne geçtiğini ve hukuk devletini güçlendirdiğini sözlerine ekledi. Bu gelişme, imar mevzuatına aykırı yapılaşma konusunda vatandaşların haklarını daha etkin bir şekilde aramalarına olanak tanıyacak.